«...Αφότου έχασαν πια την όποια πολιτική ισχύ διέθεταν, οι Έλληνες έγιναν φορείς της μεγαλύτερης πνευματικής δύναμης που υπήρξε ποτέ, της δύναμης που ονομάζουμε ελληνικό πνεύμα. Ξέρεις ποια ήταν τα φρούρια που προστάτευαν και συντηρούσαν αυτό τον πολιτισμό; Οι βιβλιοθήκες. Στην Αλεξάνδρεια π.χ. υπήρχε μια ελληνική βιβλιοθήκη που διέθετε 700.000 παπύρους. Αυτοί οι 700.000 πάπυροι ήταν οι Έλληνες στρατιώτες που ξεκίνησαν να κατακτήσουν τον κόσμο. Και αυτή η αυτοκρατορία υπάρχει μέχρι σήμερα...»
«...Το 202 οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Καρχηδόνα. Ανάγκασαν τους κατοίκους της να κάψουν όλο τους το στόλο και να τους καταβάλουν γενναία πολεμική αποζημίωση. Ο Αννίβας διέφυγε, και αργότερα προτίμησε να πάρει δηλητήριο παρά να πέσει στα χέρια των Ρωμαίων. Η Ρώμη έπειτα από αυτή τη νίκη έγινε τόσο ισχυρή, που κατέκτησε και την Ελλάδα, που ήταν ακόμα υπό την κυριαρχία των Μακεδόνων, αλλά ως συνήθως ήταν διασπασμένη και σε αιώνια διχόνοια. Οι Ρωμαίοι πήραν από την Κόρινθο τα ωραιότερα έργα τέχνης και πυρπόλησαν την πόλη...»
«...Οι Ρωμαίοι γκρέμισαν τα σπίτια της Καρχηδόνας και ισοπέδωσαν τη γη που τη φιλοξενούσε. Όργωσαν με αλέτρια το έδαφός της και έριξαν αλάτι, ώστε να μην ξαναφυτρώσει ποτέ τίποτα.»
«...Οι Ρωμαίοι ποιητές της εποχής του [...του Ιουλίου Καίσαρα], που παραμένουν μέχρι σήμερα οι κορυφαίοι της ρωμαϊκής ιστορίας, προσπάθησαν να μιμηθούν τους Έλληνες στην ποίηση. Οι Έλληνες ήταν το πρότυπό τους, και η ελληνική τέχνη θεωρούνταν η πιο ωραία. Και γι' αυτό θεωρούνταν δείγμα ανωτερότητας για ένα Ρωμαίο να μιλάει ελληνικά, να διαβάζει τους αρχαίους Έλληνες ποιητές και να συλλέγει ελληνικά έργα τέχνης - ευτυχώς για μας, γιατί, αν δεν το είχαν κάνει αυτό οι Ρωμαίοι, ίσως να μην ξέραμε πολλά για τους Έλληνες και την τέχνη τους...»
«...οι βενεδικτίνοι μοναχοί ήταν οι μόνοι που ασχολήθηκαν με τη σκέψη και τις ανακαλύψεις της αρχαιότητας. Συγκέντρωσαν όλους τους παλιούς παπύρους και τα χειρόγραφα που κατάφεραν να βρουν για να τα μελετήσουν. Και τα αντέγραψαν για να τα διαδώσουν και να τα διαβάσουν κι άλλοι.»
«...Τα μοναστήρια ήταν τα μόνα μέρη εκείνη την εποχή [...τον Μεσαίωνα] όπου ανθούσε η μάθηση και η μετάδοση της γνώσης, και όπου η ανάμνηση της αρχαίας ελληνικής και ρωμαϊκής σκέψης ήταν ακόμα ζωντανή...»
«...Οι ιππότες και οι ακόλουθοί τους είχαν ραμμένους στους ώμους τους κόκκινους σταυρούς από ύφασμα και ονομάζονταν Σταυροφόροι. Στόχος τους να ελευθερώσουν τον τόπο όπου κάποτε έστεκε ο σταυρός του Χριστού. Όταν έπειτα από πολύχρονες μάχες και απίστευτες κακουχίες έφτασαν έξω από τα τείχη της Ιερουσαλήμ, λένε πως, αντικρίζοντας από κοντά την Ιερή Πόλη, για την οποία γνώριζαν τόσα από τη Βίβλο, η συγκίνησή τους ήταν τέτοια, που έσκυψαν κλαίγοντας και φίλησαν το χώμα. Μετά πολιόρκησαν την πόλη. Τα αραβικά στρατεύματα αμύνθηκαν γενναία, αλλά τελικά οι ιππότες την κατέλαβαν. Μόλις όμως μπήκαν στην Ιερουσαλήμ, δε συμπεριφέρθηκαν ούτε ως ιππότες, ούτε ως χριστιανοί. Κατέσφαξαν όλους τους μουσουλμάνους και διέπραξαν φρικτές βαρβαρότητες. Στη συνέχεια έκαναν μετάνοιες και, τραγουδώντας ψαλμωδίες, προχώρησαν ξυπόλυτοι προς τον τάφο του Χριστού...»
«...Όποιος ήταν πιο ισχυρός άρπαζε απλώς τα πάντα από τον πιο αδύναμο. Αυτό ονομάζεται "δίκαιο του ισχυρού" ή "δίκαιο της πυγμής", γιατί ο ένας ορμούσε στον άλλο προτείνοντας την πυγμή, τη γροθιά του. Βλέπεις λοιπόν πως το δίκαιο της πυγμής δεν είναι καθόλου δίκαιο, αλλά καθαρή αδικία.»
«...Ο Μοντεζούμα είχε παραλύσει από την τόση ασέβεια και αυθάδεια, και δεν τόλμησε να κάνει τίποτα για να διώξει τους λευκούς εισβολείς, καθώς σύμφωνα με έναν αρχαίο θρύλο κάποτε θα έρχονταν γιοι του Ήλιου, λευκοί θεοί από την Ανατολή, για να καταλάβουν τη χώρα. Αυτοί οι λευκοί θεοί πίστευαν ότι ήταν οι Ισπανοί. Βέβαια εκείνοι συμπεριφέρονταν περισσότερο σαν λευκοί διάβολοι...»
«...Ο πιστός δεν πρέπει να αρκείται στο κήρυγμα της εκκλησίας, αλλά να διερευνά μόνος του, διαβάζοντας τη Βίβλο, το θέλημα του Θεού. Μόνο ό,τι λέει η Βίβλος ισχύει, πίστευε ο Λούθηρος.
Ο Λούθηρος δεν ήταν ο πρώτος άνθρωπος που είχε αυτές τις απόψεις. Εκατό χρόνια νωρίτερα ένας ιερέας που ονομαζόταν Γιαν Χους είχε διδάξει λίγο πολύ τα ίδια στην Πράγα...»
«...Ο Λούθηρος είχε διδάξει ότι κάθε άνθρωπος πρέπει να υπακούει στη συνείδησή του μόνο και σε κανέναν άλλο. Και ότι ως ανεξάρτητη και απόλυτα ελεύθερη ύπαρξη, πρέπει να παλέψει μόνος του για τη θεία χάρη...»
«...Το 1618 δυσαρεστημένοι προτεστάντες πέταξαν από το παράθυρο του κάστρου της Πράγας τρεις από τους καθολικούς συμβούλους του βασιλιά. Προσγειώθηκαν σ' ένα σωρό κοπριάς, έτσι δεν έπαθαν τίποτα σπουδαίο... το συμβάν αυτό - γνωστό ως Εκπαραθύρωση της Πράγας - αποτέλεσε το έναυσμα για έναν φοβερό πόλεμο που ξέσπασε τότε και κράτησε τριάντα χρόνια...»
«...Όλες αυτές οι ιδέες που άρχισαν να διατυπώνονται μετά το 1700 πρώτα στην Αγγλία και μετά στη Γαλλία δημιούργησαν το κίνημα του Διαφωτισμού, το οποίο ονομάστηκε έτσι γιατί αντιμαχόταν το απέραντο σκοτάδι των προλήψεων, αντιπαραθέτοντας το φως της λογικής...»
«...η ανεκτικότητα, η λογική και ο ανθρωπισμός... οι τρεις θεμελιώδεις αρχές του Διαφωτισμού...»
«...Μερικοί άνθρωποι άρχισαν να νιώθουν ότι η κατάσταση δεν μπορούσε να συνεχιστεί έτσι. Ότι είναι άδικο ένας άνθρωπος, απλά και μόνο επιδή έτυχε να έχει δικιά του μια μηχανή, την οποία πιθανόν και να είχε κληρονομήσει, να μεταχειρίζεται τους άλλους με χειρότερο τρόπο απ' ό,τι οι αριστοκράτες τους αγρότες τους. Πίστευαν ότι πράγματα όπως τα εργοστάσια και οι μηχανές, που η κατοχή τους σημαίνει τεράστια εξουσία πάνω στη μοίρα των ανθρώπων, δεν πρέπει να ανήκουν σε μεμονωμένα άτομα, αλλά σε όλους από κοινού. Η ιδέα αυτή ονομάζεται σοσιαλισμός...»
«...ο Μαρξ πίστευε ότι στην πραγματικότητα δεν υπήρχαν πια επαγγέλματα, αλλά δύο είδη, ή τάξεις, ανθρώπων, οι κατέχοντες και οι μη κατέχοντες - ή, όπως τους έλεγε αλλιώς, οι καπιταλιστές και οι προλετάριοι...»
«...Μέσα σε μερικές δεκαετίες οι Ιάπωνες έμαθαν όλα όσα μπορούσε να τους διδάξει η Ευρώπη σχετικά με τις μηχανές για τον πόλεμο ή για την ειρήνη. Κι όταν πια ένιωσαν έτοιμοι, υπέβαλαν στους Ευρωπαίους με κάθε ευγένεια τα σέβη τους: 'Τώρα γνωρίζουμε όσα γνωρίζετε κι εσείς. Τώρα τα δικά μας ατμόπλοια θα εξορμούν με στόχο το εμπόριο και της κατακτήσεις, και τα δικά μας κανόνια θα βομβαρδίζουν ειρηνικές πόλεις όταν κάποιος τολμήσει να προσβάλει έναν Ιάπωνα'. Οι Ευρωπαίοι έμειναν άναυδοι, και ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να σαστίζουν. Γιατί οι Ιάπωνες είναι οι καλύτεροι μαθητές ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας...»
«...Είχε μάλιστα πει [ο Μπίσμαρκ] την περίφημη φράση ότι τα μεγάλα ζητήματα της ιστορίας δεν επιλύονται με ψηφίσματα, αλλά με σίδερο και αίμα...»
«...Το 1917 ξέσπασε στη Ρωσία επανάσταση... κατά την οποία την εξουσία πήραν στα χέρια τους οι εργάτες των βιομηχανικών πόλεων υπό την καθοδήγηση του αρχηγού τους, Λένιν. Αναδιένειμαν τα χωράφια στους αγρότες, κατάσχεσαν τις περιουσίες των πλουσίων και των αριστοκρατών και προσπάθησαν να κυβερνήσουν την πρώην αυτοκρατορία ακολουθώντας τις αρχές του Μαρξ...»
«...Ξέρω έναν γέρο, σοφό βουδιστή μοναχό που μια φορά, μιλώντας στους συμπατριώτες του, είπε ότι θα ήθελε πολύ να μάθει γιατί όλοι οι άνθρωποι συμφωνούν ότι είναι γελοίο και αξιολύπητο όταν κάποιος καυχιέται και λέει: "Είμαι ο πιο έξυπνος, ο πιο δυνατός, ο πιο γενναίος και ο πιο χαρισματικός άνθρωπος στον κόσμο", ενώ, όταν αντί για "εγώ" πει "εμείς" και ανακοινώσει ότι "Εμείς είμαστε οι πιο έξυπνοι, οι πιο ισχυροί, οι πιο γενναίοι και οι πιο χαρισματικοί άνθρωποι στον κόσμο", τότε τον χειροκροτούν με ενθουσιασμό στην πατρίδα του και τον αποκαλούν πατριώτη. Φυσικά αυτή η συμπεριφορά δεν έχει καμία σχέση με τον πατριωτισμό. Μπορεί κάποιος να είναι αφοσιωμένος στην πατρίδα του χωρίς να ισχυρίζεται ότι οι κάτοικοι όλου του υπόλοιπου κόσμου δεν είναι παρά ένας συρφετός. Όσο περισσότεροι άνθρωποι πέφτουν στην παγίδα αυτής της ανοησίας, τόσο μεγαλύτερη είναι η απειλή για την ειρήνη...»
«...τα τελευταία χρόνια του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου οι Εβραίοι όλων των χωρών της Ευρώπης που βρίσκονταν υπό γερμανική κατοχή - εκατομμύρια άντρες, γυναίκες και παιδιά - εκδιώχθηκαν από την πατρίδα τους. Μεταφέρθηκαν ανατολικά κι εκεί δολοφονήθηκαν...»
«...Με δεδομένο το μωσαϊκό των διαφορετικών λαών που ζουν στο μικρό μας πλανήτη, είναι επιτακτική η ανάγκη να μάθουμε να σεβόμαστε και να ανεχόμαστε ο ένας τον άλλο, ιδιαίτερα τώρα που τα τεχνολογικά επιτεύγματα μας έχουν φέρει όλους πολύ πιο κοντά...»
Μετάφραση: Έλενα Καμηλάρη
Εκδόσεις: Πατάκη 2012
